Ihap




An ihap (agsob liwat tawagon ha Winaray nga numero tikang han Kinatsila nga número) usa nga abstrakto nga ideya nga ginagamit ha pag-ihap ngan pagsukol. Iton simbolo o tigaman nga ginagamit pagtigaman o pagrepresenta hin ihap tinatawag liwat nga ihap o numero.




Sulod






  • 1 Pag-ihap ha Winaray


    • 1.1 1662 (Ezguerra)


    • 1.2 1908 (Romuáldez)


    • 1.3 Yana




  • 2 Ihap nga susrunod


  • 3 Ihap nga diri bugos


  • 4 Pinanbasaran


  • 5 Mga reperensya


  • 6 Mga sumpay ha gawas





Pag-ihap ha Winaray |


An pag-ihap ha Winaray mayda pagkaiba han panahon han pag-ulpot han mga Katsila ngan an pag-ihap ha yana. Ha yana agsob gamiton an mga Espanyol nga ihap nga labaw hin 10 gawas han gatos ug yukot. Kundi masasabtan pa gihapon an paagi hin pag-ihap ha Winaray. Tulo ka panahon nga maikukumpara an pag-ihap ha Winaray: han 1662 nga panahon ni Padre Domingo Ezguerra, han 1908 nga panahon ni Norberto Romuáldez ngan an yana (tikang han 1978).



1662 (Ezguerra) |


Sumala han Arte de la lengua bisaya de la provincia de Leyte (Arte han Binisaya nga yinaknan han probinsya han Leyte) ni Padre Domingo Ezguerra nga ginsurat han tuig 1662, amo ini an mga ihap ha Winaray.







  • 1 usa

  • 2 duha

  • 3 tulo

  • 4 upat


  • 5 lima

  • 6 unom

  • 7 pito

  • 8 walo

  • 9 siyam

  • 10 napulo

  • 18 icacaduhaan na iduha / hingarohaan na iduha

  • 24 icacatloan nga upat / hingangatloan nga upat

  • 33 pipito na ihingapatan

  • 100 usa ka gatos

  • 1,000 usa ka yukot/usa ka ribo

  • 10,000 usa ka dumalan/ usa ka malalang

  • 100,000 usa ka mayucut

  • 1,000,000 napolo ka mayucut/usa ka yaba

  • 1,000,000,000 usa ka pamoraboraan

Sumala kan Ezguerra an pag-ihap hin labaw hin napulo (10) baga hin ginhahatag an masunod nga ihap hin tagnapulo tapos ginhahatag kun pira an mabibilin. Pananglitan an napulo kag walo (18) ha panahon ni Ezguerra puyde igyakan nga hingarohaan na iduha o icacaduhaan na iduha nga buut sidngon duha na la ugsa magin karuhaan (i.e., 2 nga igdugang magin 20). O an katloan kag tulo (33) nga "pipito na ihingapatan" nga buot sidngon pito ugsa umabot ka kap-atan (i.e., 7 ugsa umabot ha 40).


Puyde liwat nga an ihap ighatag kun ika-pira dida han kamutangan hin bagis hin ihap ugsa mag-abot han sunod nga tagnapulo nga ihap. Pananglitan: an ihap nga karuhaan kag upat (24) puyde liwat ighatag nga "icacatloan nga upat" o "hingangatloan nga upat" nga buot sidngon ika-upat nga kamutang ugsa umabot han katloan (i.e., 4 nga puwesto ha tikadto ha 30) . (Tigamni nga Ezguerra naggamit hin "nga" nga pagsumpay dinhi pero "na" han usa nga paagi).



1908 (Romuáldez) |


Han 1908 ginsurat ni Norberto Romuáldez an iya barasahon nga Bisayan Grammar. Ini an iya talaan han mga ihap ha Winaray. Ginhahatag ha ubos an daan nga ortograpiya sumala han ginbutang ni Romualdez ngan han ortograpiya nga iya ginproponer ngan gagamiton han Sanghiran san Binisaya.







  • 1 usá (ginpapahalipot nga us)

  • 2 duhá

  • 3 tuló

  • 4 upát

  • 5 limá

  • 6 unóm

  • 7 pitó

  • 8 ualó / waló

  • 9 siyám

  • 10 napulò

  • 11 napulò cag usá / napulò kag usá

  • 20 caruhaán / karuhaán

  • 30 catloán / katloán

  • 40 cap'atán / kap'atán

  • 50 calim'an / kalim'an

  • 60 caúnman / kaúnman

  • 70 capitoán / kapitoán

  • 80 caualoán / kawaloán

  • 90 casiyamán / kasiyamán

  • 100 usá ca gatós / usá ka gatós

  • 200 duhá ca gatós / duhá ka gatós

  • 1,000 usá ca yocót / usá ka yukót

  • 10,000 usá ca ríbo / usá ka ríbo

  • 1,000,000 usá cagatós ca ribo / usá kagatós ka ríbo

An pagkaiba han pag-ihap han kan Romualdez an paggamit han ribo.



Yana |


Han pag-ihap ha ubos amo an ginagamit han Bibliya ngan han Pagpurulongan ni Eduardo Makabenta.







  • 1 usa

  • 2 duha

  • 3 tulo

  • 4 upat

  • 5 lima

  • 6 unom

  • 7 pito

  • 8 walo

  • 9 siyam

  • 10 napulo

  • 11 napulo kag-usa

  • 12 napulo kag-duha

  • 20 karuhaan / duha kanapulo

  • 21 karuhaan kag usa / duha kanapulo kagusa

  • 30 katloan

  • 40 kap-atan

  • 50 kalim-an

  • 60 kaunman

  • 70 kapitoan

  • 80 kawaloan

  • 90 kasiaman

  • 100 usa ka gatos

  • 1,000 usa ka yukot

  • 1,000,000 usa ka ribo / un milyones


Ihap nga susrunod |



  • 1st ikausa, siyahan, igsiyapa

  • 2nd ikaduha

  • 3rd ikatulo

  • 4th ikaupat

  • 5th ikalima

  • 6th ikaunom

  • 7th ikapito

  • 8th ikawalo

  • 9th ikasiyam

  • 10th ikanapulo



Ihap nga diri bugos |



  • 1/2 katunga

  • 1/3 kat-tulo

  • 1/4 kat-upat

  • 1/5 katlima

  • 1/6 kat-unom

  • 1/7 katpito

  • 1/8 katwalo

  • 1/9 katsiyam

  • 1/10 katpulo

  • 1/100 katgatos

  • 1/1000 katyukot





Pinanbasaran |





Mga reperensya |




  • Tobias Dantzig, Number, the language of science; a critical survey written for the cultured non-mathematician, New York, The Macmillan company, 1930.

  • Erich Friedman, What's special about this number?

  • Steven Galovich, Introduction to Mathematical Structures, Harcourt Brace Javanovich, 23 January 1989, ISBN 0-15-543468-3.


  • Paul Halmos, Naive Set Theory, Springer, 1974, ISBN 0-387-90092-6.


  • Morris Kline, Mathematical Thought from Ancient to Modern Times, Oxford University Press, 1972.


  • Alfred North Whitehead and Bertrand Russell, Principia Mathematica to *56, Cambridge University Press, 1910.

  • George I. Sanchez, Arithmetic in Maya, Austin-Texas, 1961.



Mga sumpay ha gawas |



Wiktionary-logo-en.png

Kitaa an number ha
Wiktionary, an gawasnon nga pagpurulongan o diksyunaryu.





Wikiversity has learning materials about Primary mathematics:Numbers


  • Nechaev, V.I. (2001), "Number", in Hazewinkel, Michiel, Encyclopedia of Mathematics, Springer, ISBN 978-1-55608-010-4, http://www.encyclopediaofmath.org/index.php?title=Number


  • Tallant, Jonathan. "Do Numbers Exist?". Numberphile. Brady Haran. 

  • Mesopotamian and Germanic numbers

  • BBC Radio 4, In Our Time: Negative Numbers


  • '4000 Years of Numbers', lecture by Robin Wilson, 07/11/07, Gresham College (available for download as MP3 or MP4, and as a text file).



  • "What's the World's Favorite Number?". 2011-06-22. Ginkuhà 2011-09-17. ; "Cuddling With 9, Smooching With 8, Winking At 7". 2011-08-11. Ginkuhà 2011-09-17. 



-

Popular posts from this blog

Eastern Orthodox Church

Image
Not to be confused with Oriental Orthodoxy, Eastern Christianity, or Eastern Catholic Churches. "Eastern Orthodoxy", "Orthodox Church", "Orthodox Catholic Church", and "Orthodox Christian Church" redirect here. For other uses, see Orthodox (disambiguation). This article may be too long to read and navigate comfortably . The readable prose size is 132 kilobytes. Please consider splitting content into sub-articles, condensing it, or adding or removing subheadings. ( January 2018 ) Part of a series on the Eastern Orthodox Church Mosaic of Christ Pantocrator, Hagia Sophia Overview Structure Theology (History of theology) Liturgy Church history Holy Mysteries View of salvation View of Mary View of icons Background Crucifixion / Resurrection / Ascension of Jesus Christianity Christian Church Apostolic succession Four Marks of the Church Orthodoxy Organization Autocephaly Patriarchate ...
Read more

Zagreb

Image
This article is about the Croatian capital city. For other uses, see Zagreb (disambiguation). City in City of Zagreb, Croatia Zagreb City Grad Zagreb City of Zagreb Clockwise, from top: St. Mark's Square, Croatian State Archives, Zagreb Tram, Art Pavilion, Cibona & HOTO towers and Croatian National Theatre. Flag Coat of arms Zagreb Location of Zagreb in Croatia Show map of Croatia Zagreb Zagreb (Europe) Show map of Europe Coordinates: 45°49′N 15°59′E  /  45.817°N 15.983°E  / 45.817; 15.983 Coordinates: 45°49′N 15°59′E  /  45.817°N 15.983°E  / 45.817; 15.983 Country   Croatia County City of Zagreb RC diocese 1094 Free royal city 1242 Unified 1850 Subdivisions 17 city districts 218 local committees (70 settlements) Government  • Type Mayor-Council  • Mayor Milan Bandić (BM 365)  • City Assembly 51 members BM 365, ZL, NS-R (14) SDP, GLAS, HNS, HSS, NH-PS (13) ...
Read more

Understanding the information contained in the Deep Space Network XML data?

Image
up vote 1 down vote favorite NASA's Deep Space Network activity can be viewed conveniently at https://eyes.nasa.gov/dsn/dsn.html but if you would like data in a more raw XML form, it can be accessed as described in this answer Below is a small Python script that reads the XML into a list of dictionaries, and saves it to disk as a JSON. The dictionaries are organized at the higher level by dish, then by spacecraft per dish. Question: What are the most-likely meanings of all the data field contained in the Deep Space Network XML data? This is the example url from the other answer, used in the script below: https://eyes.nasa.gov/dsn/data/1365107113.xml def dictify(r,root=True): # https://stackoverflow.com/questions/2148119/how-to-convert-an-xml-string-to-a-dictionary-in-python/30923963#30923963 if root: ret...
Read more